(Niet) leuk in Denemarken

Niet leuk in Denemarken:

- De drogist
Boodschappen doen in een land waar je de taal niet kent is altijd lastig, maar met de drogist had ik in het begin echt veel moeite. Een derde van de winkel is gevuld met parfum en een derde met make-up, daarnaast onevenredig veel zelfbruiningscrème en als je héél goed zoekt, kan je ook de shampoo vinden. Die staat ergens in een hoekje in een piepklein schap van één enkel merk. Er is shampoo voor normaal haar, voor vet haar en voor kinderen en dan houdt het op. Een drogist in Nederland die zijn shampoo zo onduidelijk verkoopt, zou direct failliet gaan.
Verder verkoopt de drogisterij geen tampons en maandverband, geen tandpasta, geen scheermesjes en niet de gebruikelijke merken crème.
- Het OV-kaartsysteem
In vergelijking met het Deense tariefsysteem in het openbaar vervoer is de Nederlandse OV-chipkaart een wonder van praktische eenvoud en doelmatigheid. Na vijf maanden in Denemarken wonen ben ik er nog steeds niet helemaal uit hoe het werkt. Je kan natuurlijk losse kaartjes kopen voor een trein- of busreis, maar die zijn heel duur. Een goedkoper alternatief is reizen met strippenkaarten. Heel Zeeland (het eiland waar Kopenhagen op ligt) is opgedeeld in zones en in elk bushokje of treinstation kan je zien hoeveel strippen je nodig hebt om van A naar B te komen. Het onhandige is alleen, dat de strippenkaarten niet zijn zoals de mooie roze en blauwe exemplaren in Nederland, maar meer ritkaarten voor een bepaalde zone zijn. Bijvoorbeeld: van mijn huis naar het centrum van Kopenhagen is 7 zones/strippen. Ik moet dus een strippenkaart kopen, waar 10 ritten van 7 zones op zitten. Als ik in de bus stap, krijg ik 1 stempeltje voor die rit. Ik heb zo ook een kaart voor ritten van 2 zones en een kaart voor 3 zones. Als ik naar Kopenhagen wil, kan ik in plaats van 1 stempel op de 7-zonekaart, ook twee stempels op de 2-zonekaart en één stempel op de 3-zonekaart, want 2+2+3=7. Snap je het nog?
Hoe het werkt met de bussen in andere delen van Denemarken, weet ik niet, maar daar hebben ze niet hetzelfde strippenkaartsysteem als hier.
In de trein is het niet echt eenvoudiger. Je kan een kaartje kopen op het station, maar ook via internet reserveren, er zijn verschillende luxevarianten en kortingsmogelijkheden die allemaal hun eigen, onduidelijke voorwaarden hebben. In Zeeland kan je ook met de strippenkaart in de trein. Op de site van de DSB (Danske Stats Baner) kan je geen kaartjes kopen voor reizen die door lokale maatschappijen verzorgd worden. In de buurt van Kopenhagen kan je kiezen tussen de S-tog, de Øresuntog, Kystbanen en de Regionaltog (tog=trein). Kijk voor de grap eens op www.dsb.dk, treinreizen en kortingsacties worden daar aangeboden op een manier die je bij luchtvaartmaatschappijen ook vaak ziet. ‘Kopenhagen-Jylland voor maar 79 kronen!’. Wie dat leest, wil toch meteen naar Jylland, waar dat dan ook liggen mag.
Alles bij elkaar genomen ben ik heel blij dat ik me niet hoef te verdiepen in de aanschaf van een abonnement.
- Openingstijden
‘Deense openingstijden’ is al een vast begrip in mijn vocabulaire en het is geen compliment. De meeste winkels zijn doordeweeks open van tien tot zes of half zes, dat is wel prima. Alleen de winkels waarbij royale openingstijden echt praktisch zijn, zijn minder lang open. De bank is doorgaans open van elf tot vier en op koopavond tot zes uur. Op zaterdag is hij gesloten. De supermarkt gaat doordeweeks pas om negen uur open. Hij sluit wel om acht uur, maar als je om half acht nog snel even een pakje boten en een liter melk haalt, wordt je wel raar aangekeken. In heel veel Deense plaatsen sluiten de winkels op zaterdag al om drie uur en als je zaterdagmiddag om vijf uur door Kopenhagen loopt, is minstens de helft van de winkels gesloten, zeker buiten de grote winkelstraat. Het is alleen de eerste zondag van de maand koopzondag in Kopenhagen.
Met gemeente- en serviceloketten is het helemaal droevig gesteld: doorgaans maar vier dagen in de week open, waarvan vrijdags alleen ’s ochtends. Maandag, dinsdag en donderdag zijn ze open van tien tot twaalf en van twee tot vier. Ik ben wel eens benieuwd wat de loketmedewerkers de rest van de tijd allemaal doen.
Voor wie nog niet overtuigd is: in Denemarken is zelfs het internetbankieren niet toegankelijk tussen twee en zes uur ’s nachts.
- Deens
Dit is niet iets wat ik alleen vind, ook alle Denen zijn het op dit gebied roerend met mij eens: de Deense taal is voor een Nederlander nog wel leesbaar, maar de uitspraak is ronduit verschrikkelijk. Denen zijn kampioen samentrekken en inslikken van woorden. Een Nederlander die Deense les had gehad, vertelde mij dat hij het advies had gekregen om naar klemtonen te luisteren en vooral niet elk woord apart proberen te onderscheiden. Een aantal keer heb ik Nederlanders Deens horen spreken en dat ging me veel beter af dan naar Denen luisteren. De Nederlanders spraken elk woord apart en duidelijk uit, met een vreselijk accent, maar voor mij veel beter te begrijpen.
- Het weerbericht
In Nederland is er het KNMI, hier is er het DMI. En als het DMI ergens heel erg slecht in is, dan is het wel het maken van een weersverwachting. De verwachting van morgen is redelijk betrouwbaar, alhoewel je niet te veel waarde moet hechten aan de tijdstippen waarop het al dan niet zou gaan regenen, maar langer dan een dag vooruit klopt er echt helemaal niets meer van. Het is geen uitzondering dat een verwachting van vier dagen vooruit eerst veel regen geeft, dan helemaal droog, dan weer veel regen, op de dag zelf helemaal droog terwijl het continu door regent buiten. De aangegeven maximumtemperatuur is ook echt een absoluut maximum, de temperatuur die misschien wel eens behaald zou kunnen worden in het binnenland, op een plekje in de zon en uit de wind, voor het geval de zon de hele dag zou schijnen. De ware temperatuur om twee uur ’s middags ligt er gewoonlijk vijf graden onder.
Collega’s hebben me aangeraden hun voorbeeld te volgen en naar de verwachting van de Zweedse meteorologische dienst te kijken, want die dekt ook oost-Denemarken.
- Reserveringen
Denen zien graag dat alles loopt zoals het van tevoren is bedacht. Reserveringen zijn ervoor gemaakt om ervoor te zorgen dat iedereen weet waar hij aan toe is, maar als het systeemeven niet helemaal werkt, stoppen Denen ook meteen met normaal functioneren. Toen ik in de trein naar Bornholm zat, bleek een mevrouw al op mijn gereserveerde plekje te zitten. Geen probleem, de coupé was leeg dus ik koos een ander leuk plaatsje uit. Tot het moment dat er mensen binnenkwamen die de stoel waarop ik zat gereserveerd hadden. Het maakte niet uit dat er plaats genoeg was, ze moesten en zouden op ‘mijn’ (dus eigenlijk hun) stoel zitten. Ik liep richting mijn eigen gereserveerde plekje en heb de mevrouw die daar zat tegen moeten houden, omdat ze op wilde staan om plaats te maken voor mij. Ik heb haar echt moeten overtuigen dat ik het geen probleem vond om op de stoel naast haar te gaan zitten en dat ze niet voor me opzij hoefde te gaan.
Bij de bakker hebben ze zo’n standaard waar je een nummertje uit kan trekken en een matrixbord dat laat zien of je al bijna aan de beurt bent. Dat wordt echter niet altijd gebruikt, vooral als het rustig is. De meeste Denen raken dan gelijk in paniek, trekken toch een nummertje en dringen zonder blikken of blozen voor, want zij hebben wel een nummertje en jij niet. Dat het overduidelijk is dat jij voor hen stond te wachten om geholpen te worden, doet er niet toe, dan had je maar een nummertje moeten trekken.


Wel leuk in Denemarken:
- Chocola en ijs
Denen zijn dol op chocola en ijs. Beide producten zijn in een uitgebreid assortiment te koop, in alle categorieën. In Hørsholm alleen al zitten drie gespecialiseerde chocoladewinkels. IJs kan je overal en nergens kopen als de temperatuur boven de tien graden is. Wil je het typisch Deens doen, neem dan de volgende specialiteit: een groot hoorntje met twee of drie bolletjes roomijs in smaakje naar keuze, daarop een enorme toren slagroom, daarop wat jam, een dessertkoekje en een negerzoen. Je bent geslaagd voor je Deens examen als je dit zonder knoeien opeet. Eet smakelijk!
- Het bedrijventerrein
Een bedrijventerrein leuk? Wel als je in Hørsholm woont. Het bedrijventerrein waar ik woon was ooit van de Technische Universiteit en er stonden vooral onderzoeksbedrijven, maar er zijn nu ook veel ‘gewone’ bedrijven. Het is eigenlijk net een vakantiepark: overal bomen en parkjes om tussendoor te lopen en vijvertjes om bij te zitten. Er is een hardlooproute uitgezet die langs alle mooie plekjes gaat. Doordeweeks overdag is het druk met mensen, in het weekend en buiten de kantoortijden zie je herten, konijnen, eekhoorns en egeltjes. Onder het dak van het huis waar ik woon zitten vleermuizen. Sommige beesten ben ik liever kwijt dan rijk, zoals het wespennest onder het dak (alhoewel we daar niet echt last van hebben), de enorme spinnen en de naaktslakken die te fietspaden in een slalomparcours veranderen.
- Laarzen
Nog nooit in Nederland gezien (door mij), maar in Denemarken helemaal fashion: laarzen. En dan bedoel ik niet gewone leren schoenen tot net over de kuit, nee, echte rubberlaarzen in een scala aan kleuren variërend van grijsbruin tot grijsgroen. Neem het oerdegelijke Nederlandse model donkergroene boerenregenlaars in gedachten, geef de hak een pietsjes modieuzer model en voeg bovenin een riempje toe en je hebt de laars waar iedere zichzelf respecterende Deense fashionista niet zonder kan. Hoezo, mode niet praktisch, ik vind het een geniaal concept!
- de Tiger
Voor iedereen die een keer naar Kopenhagen gaat, of diegene nou van winkelen houdt of niet, bij de Tiger moet je zeker even binnen. De winkel is een hele fijne combinatie van Hema (voor de praktische spullen zoals sokken), de Expo (voor de toffe fotolijsten en cadeaus) en de Xenos (voor alle overige nutteloze, grappige en leuke spullen). Mijn favoriete producten: supportersbrillen met Deense-vlag motief en hele coole tassen. En het allermooiste is, dat wat je er ook koopt, je kan eenmaal weer thuis doodleuk zeggen dat je ‘Deens Design’ hebt aangeschaft!
- Voorzieningen
Niet leuk aan Denemarken zijn de hoge belastingen, maar het voordeel daarvan is dat er een heleboel dingen in Denemarken gratis zijn, want door de staat betaald. Omdat ik langer dan drie maanden in Denemarken ben, kan ik daar ook gebruik van maken. Zo heb ik een gratis zorgverzekering die iedere Deen heeft en mag ik gratis op taalles. Ook op het gebied van educatie kan ik nog een beetje meeprofiteren. Er is een keten van Deense staatsmusea, die ongeveer acht musea door het hele land heeft. Alle musea van die keten zijn altijd gratis toegankelijk. Ik ben al naar het openluchtmuseum geweest (met molens!), naar het kunstmuseum en naar het geschiedenismuseum. En gratis betekent hier zeker niet minderwaardig: alle musea zijn heel modern ingericht en, afhankelijk van je interesse, ontzettend leuk om te bezoeken.
- Kopenhagen
Ondanks dat groot Kopenhagen (Kopenhagen en de buitenwijken) ruim één miljoen inwoners heeft, doet het helemaal niet aan als een miljoenenstad. Kopenhagen lijkt een beetje op Amsterdam, maar met minder grachten en de sfeer van Utrecht. Wel alle voorzieningen, bezienswaardigheden en het formaat van een grote stad, maar de sfeer van een uit zijn krachten gegroeid dorp. Het centrum is ook helemaal niet groot, alles is op loopafstand. Er zijn geen ‘betere’ en ‘slechtere’ stukken in het centrum: de ene kant van de grote winkelstraat heeft weliswaar een hogere concentratie sjieke winkels dan de andere kant, maar schuin tegenover de Chanel zit een filiaal van de Hünkemoller. Ook fijn: de stad is veel minder (minder, dus het is er nog wel) op toeristen gericht dan bijvoorbeeld Amsterdam of Rome. Wel zo fijn als onderweg bent naar een museum en jezelf zo wijs kan maken dat je géén toerist bent.